IRQ (INTERRUP REQUEST)

IRQ (INTERRUP REQUEST)
Mikroişlemci ile donanım birimleri arasındaki veri alıverişi I/O adreslerini kullanarak gerçekleşir demiştik. Ancak, mikroişlemcinin donanım birimi ile ne zaman veri alışverişi yapması gerektiğini anlayabilmesi için mikroişlemciye donanım birimlerinden haber gelmesi gerekir. İşte bu haberleşme işlemi IRQ lar tarafından sağlanır. IRQ terimi Interrupt Request (Kesme isteği) kelimelerinin kısaltmasıdır. Bir donanım birimi kendisine ait IRQ numarası ile gerektiğinde mikroişlemciye haber verir. Bu haber genellikle yapılan işi bitirme anlamındadır. Örneğin mikroişlemci ses kartına bir mp3 dosyasını çalma işlemini vermiş olsun. Ses kartı bu dosyayı çalmaya başlar. Mp3 dosyası çalma işlemi bitince bunu kendisi için ayrışmış IRQ ya haber verir. Bu haber verme işlemine kesme denir, mikroişlemci yapmakta olduğu işi kesip ses kartıyla ilgilenmeye başlar. Mikroişlemci ya ses kartını durduracaktır yada başka bir mp3 dosyasını çalması için ses kartına komut gönderir. Mikroişlemci bu kesme işlemini sonuçlandırdıktan sonra önceden kesmiş olduğu işine kaldığı yerden devam eder.

KESMELER (IRQ) NASIL ÇALIŞIR ?
Bilgisayarımızdaki kesmeler Intel 8259 öncelikli kesme denetleyicisi (PIC) tarafından sağlanır. Önceleri ayrı bir çip olarak bulunan bu kesme denetleyicisi, günümüz bilgisayarlarında anakartın çip setinde yerleşik olarak bulunmaktadır. Bir kesme talebi geldiğinde 8259 Cpu' yu elindeki işi geçici olarak durdurmaya ve hemen bu kesmeyi yönetmesine olanak sağlayan bir programı çalıştırmaya iter. CPU kesme hizmet programına dallanırken dönüş adresini yığın hafızada saklar ve işi bitince tekrar kaldığı yerden devam eder. Bir çok aygıt aynı anda kesme hizmeti isteyebilir. Sistem tarafından belirlenmiş öncelik sırasına göre talepler karşılanır. Genelde kesme hizmet programı yüksek önceliğe sahip bir işlem tarafından kesilebilir. Ama daha öncelikli veya eşit seviyedeki bir cihazdan kesme talebi gelirse o anki kesme programı bitene kadar bu istek saklanır.

(IRQ) KESMELERİN SEÇİLMESİ

Intel 8259' da sekiz adet IRQ hattı bulunur. Bunların bir tanesi zamanlayıcı diğeri de klavye için ayrıldığı zaman geriye altı adet IRQ hattı kalmaktaydı. Bu bilgisayarların konfigüre edilmesinde daha sonraları yetmemeye başladı ve ikinci bir 8259' un daha kullanılmasını gerekli kıldı. Bu sayede IRQ seviyeleri onaltıya ulaşmış oldu.